Wstęp
Autyzm nie kończy się po 18. roku życia. Dorośli w spektrum funkcjonują w pracy, w relacjach, w społeczeństwie – często z ogromną uważnością i determinacją. Jednocześnie na co dzień mierzą się nie tylko z wyzwaniami wynikającymi z neuroróżnorodności, ale też z czymś bardziej subtelnym, a równie bolesnym – słowami.
Poniżej zebraliśmy 10 zdań, które osoby autystyczne słyszą zdecydowanie zbyt często. Słów, które potrafią zranić, choć często wypowiadane są w dobrej wierze. Zatrzymajmy się przy nich – i zastanówmy, co naprawdę za nimi stoi.
1. „Zdolny, ale leniwy.”
To zdanie często wypowiadane jest z rozczarowaniem, a przecież rzeczywistość może być zupełnie inna. To nie lenistwo. To może być wypalenie, przebodźcowanie, brak wsparcia czy zrozumienia. Gdy każda najprostsza czynność wymaga ogromnego wysiłku, trudno „dać z siebie wszystko”.
2. „Przecież dobrze sobie radzisz, więc nie możesz mieć autyzmu.”
Maskowanie, czyli udawanie „normalności”, by dopasować się do otoczenia, to ogromny koszt psychiczny. Wygląd nie mówi nic o wewnętrznym wysiłku, który codziennie toczy się w ciszy.
3. „Nie wyglądasz na osobę autystyczną.”
A jak wygląda autyzm? Nie ma jednego wzorca, jednej twarzy, jednej postawy. Spektrum to różnorodność – osoby ciche i głośne, pełne energii lub spokojne. Autyzm nie ma konkretnego „wyglądu”.
4. „W twoim wieku już by wypadało...”
Społeczne oczekiwania nie powinny być miarą wartości człowieka. Każdy ma swoje tempo dojrzewania, decyzji, potrzeb. Czasami to właśnie naciski z zewnątrz powodują najwięcej cierpienia.
5. „To tylko wymówka.”
Nie, to nie jest wymówka – to część tożsamości. Autyzm to rzeczywistość, która wpływa na to, jak funkcjonuje człowiek w świecie. To nie ucieczka od odpowiedzialności.
6. „Wszyscy jesteśmy trochę autystyczni.”
To zdanie, choć może brzmieć „solidarnie”, jest tak naprawdę bardzo krzywdzące. Chwilowa niechęć do kontaktu towarzyskiego to nie to samo, co codzienne funkcjonowanie w świecie pełnym hałasu, oczekiwań i sensorycznego przeciążenia.
7. „Zmień nastawienie.”
Nie wszystko można załatwić pozytywnym myśleniem. Autyzm to nie brak chęci czy złe nastawienie – to neurologia. Zamiast wymagać zmiany, lepiej oferować przestrzeń i wsparcie.
8. „Jak się postarasz, to ci przejdzie.”
To nie jest coś, z czego się „wyrasta”. Można nauczyć się strategii, szukać rozwiązań, wspierać rozwój. Ale autyzm nie znika – i nie powinien być traktowany jak tymczasowa przeszkoda.
9. „Nie możesz być autystyczny, przecież masz znajomych.”
Autyzm nie wyklucza posiadania relacji. Niektórzy potrzebują więcej kontaktu, inni mniej. Relacje społeczne bywają trudne, wymagają energii – ale nie są niemożliwe.
10. „Wymagasz specjalnego traktowania?”
Nie specjalnego – adekwatnego. Świat, który uwzględnia potrzeby różnych osób, to świat bardziej ludzki. To nie przywilej – to minimum, które pozwala funkcjonować na równych zasadach.
Na zakończenie
Słowa mają moc. Potrafią budować lub niszczyć. Otwierać przestrzeń albo zamykać drzwi. Czasami lepiej się zatrzymać, zanim wypowie się pozornie „zwykłe” zdanie. W zamian można zapytać, posłuchać, okazać obecność.
Fundacja Nakrętka mówi wprost:
Dorosłość w spektrum to nie wyjątek – to codzienność. A codzienność zasługuje na zrozumienie.
💬 Jeśli ten wpis Cię poruszył – udostępnij go. Niech trafi do tych, którzy potrzebują usłyszeć coś innego niż te „zwyczajne” słowa.
Dodaj komentarz
Komentarze